Od pewnego czasu kierowcy obarczeni orzeczonym zakazem prowadzenia pojazdów mechanicznych mogą skorzystać z udogodnienia jakim jest tzw. blokada alkoholowa. Mimo, iż taka możliwość istnieje już od 2015 r., Rzecznik Praw Obywatelskich wskazuje na bardzo niskie zainteresowanie jego stosowaniem. Ze statystyk przedstawionych przez resort  w odpowiedzi dla RPO wynika, iż co siódmy kierowca skazany za jazdę po spożyciu alkoholu może nadal prowadzić samochód, o ile jest on wyposażony w tzw. blokadą alkoholową. RPO wystąpił do Ministra Sprawiedliwości z wnioskiem o rozpowszechnienie informacji o możliwości skorzystania z dobrodziejstwa blokady alkoholowej, ponieważ przepis art. 182a§1 Kodeksu karnego wykonawczego jest rzadko stosowany z uwagi na brak wiedzy o możliwości ubiegania się o zwrot prawa jazdy. Taki sposób wykonywania środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów wydaje się być korzystnym wobec skazanych, dla których samochód jest środkiem utrzymania, opieki lub jedynym środkiem transportu.

Czym jest blokada alkoholowa?

Zgodnie z art. 2 pkt 84 ustawy 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym wynika, że jest to urządzenie techniczne uniemożliwiające uruchomienie silnika pojazdu silnikowego i pojazdu szynowego, w przypadku, gdy zawartość alkoholu w wydychanym przez kierującego powietrzu wynosi co najmniej 0,1 mg alkoholu w 1 dm3.

Dokładniej jest to urządzenie zespolone z układem zapłonowym samochodu. By uruchomić silnik należy dmuchnąć w ustnik, jeżeli jednak urządzenie wykryje w wydychanym powietrzu zawartość alkoholu, która przekracza dopuszczalne normy, uruchomienie pojazdu nie nastąpi. Zatem w skrócie jest to urządzenie, które wymusza badanie trzeźwości kierowcy, a w przypadku przekroczenia dopuszczalnego progu zawartości alkoholu w wydychanym powietrzu nie pozwala na uruchomienie silnika.

Kto może starać się o założenie blokady alkoholowej?

Rozwiązanie to jest skierowane wyłącznie do osób, które utraciły prawo jazdy wskutek jazdy pod wpływem alkoholu.

Kierowanie pojazdem (np. samochodem, ciągnikiem, motocyklem, skuterem, tramwajem, motorówką, samolotem, itd.) pod wpływem alkoholu stanowi wykroczenie lub przestępstwo – w zależności od stwierdzonej zawartości alkoholu w organizmie sprawcy. W przypadku wykroczenia, a więc tzw. stanem po użyciu alkoholu mamy do czynienia, gdy:

• zawartość alkoholu we krwi wynosi od 0,2 do 0,5 promila;
• zawartość alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza wynosi od 0,1 mg do 0,25 mg.

Po przekroczeniu tych wartości mamy do czynienia ze stanem nietrzeźwości.

Niezależnie od tego, czy zostanie popełnione wykroczenie, czy też przestępstwo – sąd zawsze orzeka zakaz prowadzenia pojazdów – różnica natomiast zachodzi w określonym czasie trwania tego zakazu (minimalnie jest to okres 6 miesięcy, a maksymalnie – dożywotnio).

Zakaz prowadzenia pojazdów wiąże się również z obowiązkiem zwrotu dokumentu uprawniającego do prowadzenia określonego pojazdu (np. prawa jazdy).

PAMIĘTAJ! Ustawodawca wprowadził możliwość „skrócenia” zakazu prowadzenia pojazdów, który polega na zmianie zakresu przedmiotowego orzeczonego zakazu prowadzenia pojazdów poprzez umożliwienie kierowcy prowadzenia pojazdu ale wyłącznie pojazdu wyposażonego w odpowiednią blokadę alkoholową. Z tego wynika, że sam środek karny de facto będzie nadal obowiązywał, jednak będzie on uprawniał kierowcę do prowadzenia pojazdów po spełnieniu określonych warunków. Dlatego też stwierdzenie, że jest to „skrócenie wykonywania zakazu prowadzenia pojazdów” należy traktować jako pewien skrót myślowy.

Kiedy można wystąpić z wnioskiem o tzw. blokadę alkoholową?

Sąd może orzec o skróceniu wykonywania zakazu prowadzenia pojazdów po spełnieniu określonych warunków, którymi są:

1. odbycie przez skazanego kierowcę co najmniej połowy orzeczonego wymiaru zakazu prowadzenia pojazdów. Natomiast w przypadku dożywotniego zakazu – konieczny jest upływ 10 lat wykonywania zakazu;
2. wyposażenie pojazdu w blokadę alkoholową;
3. pozytywna prognoza kryminologiczna kierowcy w zakresie bezpiecznego prowadzenia pojazdu – sąd ocenia postawę, właściwości i warunki osobiste sprawcy oraz zachowanie w okresie wykonywania środka karnego muszą uzasadniać przekonanie, że prowadzenie pojazdu przez tę osobę nie zagraża bezpieczeństwu w komunikacji.

W jaki sposób uzyskać blokadę alkoholową oraz właściwość Sądu?

W celu skorzystania ze „skrócenia” zakazu prowadzenia pojazdów należy wystąpić do Sądu z właściwym wnioskiem, o zmianę orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych poprzez orzeczenie dalszego wykonywania środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów niewyposażonych w blokadę alkoholową. Składający wniosek powinien zadbać o odpowiednią argumentację popartą stosownymi dowodami potwierdzającymi zasadność skrócenia zakazu prowadzenia pojazdów, np. podnieść kwestię konieczności posiadania samochodu ze względu na wykonywaną pracę. Wniosek nie podlega żadnej opłacie sądowej.

Decyzja w tym przedmiocie powinna być poprzedzona zbadaniem, czy postawa, właściwości i warunki osobiste osoby skazanej oraz zachowanie w okresie wykonywania środka karnego uzasadniają przekonanie, że prowadzenie pojazdu przez tę osobę nie zagraża bezpieczeństwu w komunikacji. Wniosek należy złożyć do sądu, który wydał wyrok skazujący (w pierwszej instancji) za jazdę po użyciu alkoholu lub w stanie nietrzeźwości.

Rozstrzygnięcia Sądu

Podkreślić należy, że Sąd rozpatruje każdy wniosek indywidualnie i wydaje odpowiednie postanowienie w przedmiocie zmiany zakresu przedmiotowego zakazu prowadzenia pojazdów: pozytywne bądź negatywne.

Rozstrzygnięcie pozytywne oznacza wykonywanie środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów niewyposażonych w blokadę alkoholową. Warto zaznaczyć, iż skazany po uzyskaniu pozytywnego rozstrzygnięcia może prowadzić pojazd niewyposażony w blokadę alkoholową, jeżeli jest to pojazd wykorzystywany do nauki jazdy i egzaminowania, a skazany jest osobą szkoloną lub egzaminową.

Rozstrzygnięcie negatywne natomiast może znaleźć przyczyny na gruncie formalnym, a także oceny sądu, że nie zachodzi wobec skazanego pozytywna prognoza kryminologiczna, tj. prowadzenie przez skazanego pojazdu zagraża bezpieczeństwu w komunikacji. Wówczas sąd wydaje postanowienie o odmowie zmiany sposobu wykonywania środka karnego. Na postanowienie przysługuje wnioskodawcy zażalenie. Termin jego wniesienia wynosi 7 dni od daty ogłoszenia postanowienia (jeżeli kierowca był obecny na ogłoszeniu postanowienia) lub doręczenia postanowienia (jeżeli kierowca nie był obecny na ogłoszeniu postanowienia).

Zaznaczyć również należy uwagę, iż Sąd może uchylić zmianę zakresu przedmiotowego zakazu prowadzenia pojazdów, jeżeli dana osoba rażąco naruszyła bezpieczeństwo w ruchu. Nie musi się to wiązać z prowadzeniem pojazdu pod wpływem alkoholu.

Kto zakłada blokadę antyalkoholową?

W przypadku uzyskania pozytywnego rozstrzygnięcia Sądu oraz po otrzymaniu prawo jazdy, kierowca we własnym zakresie i sam musi zadbać o założenie stosownej blokady antyalkoholowej w swoim pojeździe. Obecnie na rynku dostępnych jest szereg firm, które zajmują się zakładaniem tego typu urządzeń jak również istnieje możliwość jego wypożyczenia.

Dodatkowe obowiązki kierowcy z założona blokadą alkoholową

Założenie blokady alkoholowej nakłada na kierowcę dodatkowe obowiązki, które zostały uregulowane w Prawie o ruchu drogowym. W ustawie tej można znaleźć następujące zapisy:

• Kierujący pojazdem jest obowiązany mieć przy sobie i okazywać na żądanie uprawnionego organu wymagane dla danego rodzaju pojazdu lub kierującego zaświadczenie o przeprowadzonym badaniu technicznym
  z wynikiem pozytywnym w zakresie wyposażenia pojazdu w blokadę alkoholową oraz dokument potwierdzający kalibrację blokady alkoholowej, wystawiony przez producenta urządzenia lub jego upoważnionego przedstawiciela;
• Pojazd silnikowy i pojazd szynowy może być wyposażony w blokadę alkoholową montowaną przez producenta urządzenia lub jego upoważnionego przedstawiciela.
• Kalibrację blokady alkoholowej wykonuje się co 12 miesięcy. Pierwszą kalibrację blokady alkoholowej wykonuje się przed montażem urządzenia
  w pojeździe.
• Producent urządzenia lub jego upoważniony przedstawiciel przeprowadza kalibrację blokady alkoholowej i wystawia dokument potwierdzający jej kalibrację.
• Dodatkowemu badaniu technicznemu podlega pojazd wyposażony w blokadę alkoholową. Badanie techniczne pojazdu wyposażonego w blokadę alkoholową przeprowadza się po przedstawieniu dokumentu potwierdzającego kalibrację blokady alkoholowej, wystawionego przez producenta urządzenia lub jego upoważnionego przedstawiciela, ważnego przez okres 12 miesięcy od dnia wystawienia.
• Policjant  zatrzyma prawo jazdy za pokwitowaniem w razie stwierdzenia braku zaświadczenia o przeprowadzonym badaniu technicznym z wynikiem pozytywnym w zakresie wyposażenia pojazdu w blokadę alkoholową lub dokumentu potwierdzającego kalibrację blokady alkoholowej, wystawionego przez producenta urządzenia lub jego upoważnionego przedstawiciela albo w razie prowadzenia pojazdu niewyposażonego w blokadę alkoholową.