Z dniem 1 marca 2022 r. wejdzie w życie obowiązek legitymowania się przez niektóre grupy zawodowe szczepieniem przeciwko COVID-19.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 grudnia 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii (Dz. U z 2021 r., poz. 2398), będące aktem wykonawczym do ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2021 r., poz. 2069, ze zm.) wprowadziło obowiązek poddania się szczepieniu ochronnemu przeciwko COVID-19.
Kto podlega wyżej wymienionemu obowiązkowi?
Obowiązkowe szczepienie przyjąć muszą:
- osoby wykonujące zawód medyczny w podmiotach wykonujących działalność leczniczą oraz osoby wykonujące czynności zawodowe w tych podmiotach, inne niż wykonywanie zawodu medycznego; Nie tylko więc medycy, ale wszyscy pracownicy (bez względu na formę zatrudnienia) podmiotów wykonujących działalność leczniczą objęci zostają z dniem 1.03.2022 r. obowiązkiem szczepienia, czyli również asystenci medyczni, rejestratorki, recepcjonistki oraz inne osoby, nawet jeśli ich praca nie wymaga kontaktu z pacjentem. Jak wynika zaś z art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy z 15.04.2011 r. o działalności leczniczej – dalej u.d.l. – podmiotem wykonującym działalność leczniczą (PWDL) jest podmiot leczniczy, jak również lekarz, pielęgniarka lub fizjoterapeuta, wykonujący zawód w ramach praktyki zawodowej.
- osoby zatrudnione oraz osoby realizujące usługi farmaceutyczne, zadania zawodowe lub czynności fachowe w aptece ogólnodostępnej lub punkcie aptecznym;
- studenci kształcący się na kierunkach przygotowujących do wykonywania zawodu medycznego, o którym mowa w art. 68 ust. 1 pkt 1–8 ustawy z 20.07.2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.
Przepis ten wymienia kształcenie w następujących zawodach:
- lekarza,
- lekarza dentysty,
- farmaceuty,
- pielęgniarki,
- położnej,
- diagnosty laboratoryjnego,
- fizjoterapeuty,
- ratownika medycznego.
Skutki niewykonania obowiązku szczepień
Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt. 3 u.d.l., podmiot leczniczy ma obowiązek zapewnić udzielanie świadczeń zdrowotnych wyłącznie przez osoby wykonujące zawód medyczny oraz spełniające wymagania zdrowotne określone w odrębnych przepisach.
Z powyższego przepisu wynika, że podmiot leczniczy dysponuje uprawnieniem do weryfikowania stanu zdrowia pracownika, przy czym nie chodzi tu wyłącznie o zasady ogólne wynikające z kodeksu pracy. Przepisy kodeksu pracy mają na celu ochronę zdrowia pracownika, natomiast przepis art. 17 u.d.l. stanowi warunek wykonywania działalności leczniczej, co prowadzi do wniosku, że podmiot leczniczy musi dysponować uprawnieniem do weryfikowania, czy warunki dotyczące stanu zdrowia określone w obowiązujących przepisach zostały przez osoby zatrudnione lub wykonujące czynności zawodowe na jego terenie spełnione.
Rozróżnienie uprawnień wynikających z ustawy o działalności leczniczej i kodeksu pracy nie oznacza, że ten ostatni akt prawny nie ma w niniejszej sytuacji zastosowanaia. Należy mieć na uwadze, ze szczepienia ochronne osób wykonujących czynności w podmiocie leczniczym mają znaczenie dla bezpieczeństwa pracy w tym podmiocie.
Kodeks pracy zawiera katalog kar, które pracodawca może nałożyć na pracownika za nieprzestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Wśród nich są: kara upomnienia, nagany oraz kara pieniężna.
Wobec uznania szczepień przeciwko COVID-19 za obowiązkowe nie można wykluczyć sytuacji, w której pracodawca będzie mógł skorzystać z możliwości wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę. Nie można wykluczyć, że będzie to traktowane jako przesłanka utraty zaufania do pracownika.
W przypadku osób wykonujących czynności zawodowe na innych podstawach tj. umowy zlecenie, kontraktu, wolontariatu etc. Egzekwowanie obowiązku szczepień zależy od postanowień umownych, ponieważ większość zastrzega sobie sankcje w razie ich naruszenia.
Nie można też wykluczyć, iż w samych umowach zaczną pojawiać się zapisy powołujące się wprost na obowiązek zaszczepienia jako przesłankę zawarcia i wykonywania umowy z określeniem od razu sankcji za jej niewykonanie.
