Czym jest system dozoru elektronicznego?
Dozór elektroniczny, jest niczym innym jak nieizolacyjny system wykonywania kary pozbawienia wolności, dzięki któremu osoba skazana może odbyć karę poza zakładem karnym, w miejscu zamieszkania, pozostając jednocześnie pod stałą kontrolą sądu. Popularnie dozór elektroniczny określany jest mianem „obrączki”.
Kto może skorzystać z SDE?
Przede wszystkim osoba chcąca skorzystać z systemu dozoru elektronicznego musi złożyć odpowiedni wniosek. Wniosek może złożyć zarówno osoba, która została już osadzona
w zakładzie karnym, jak i osoba, która nie otrzymała jeszcze wezwania do stawienia w zakładzie karnym. Okoliczność przebywania w zakładzie jest bez znaczenia dla rozpoznania sprawy, co oczywiste skazany nie może się „ukrywać” w celu nie odbycia kary. Jeżeli wniosek o udzielenie zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w SDE dotyczy skazanego, który odbywa już karę pozbawienia wolności w zakładzie karnym, posiedzenie sądu penitencjarnego odbędzie się w tym zakładzie, w którym skazany przebywa (udział w tym posiedzeniu może wziąć m.in obrońca skazanego, jak i sam skazany).
Orzekanie co do udzielenia zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w SDE należy do sądu penitencjarnego, w którego okręgu skazany przebywa. Sam wniosek o udzielenie zgody na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego należy skierować do właściwego „sądu penitencjarnego”, a więc Wydziału Penitencjarnego Sądu Okręgowego.
Kiedy dozór elektroniczny ma zastosowanie?
Sąd penitencjarny może udzielić skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w Systemie Dozoru Elektronicznego, jeżeli zostały spełnione łącznie następujące warunki:
- wobec skazanego orzeczono karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą jednego roku i sześciu miesięcy, a jednocześnie przestępstwo nie zostało popełnione
w warunkach multirecydywy (określonej w art. 64 § 2 k.k.), - w przekonaniu sądu jest to wystarczające do osiągnięcia celów kary,
- skazany posiada określone miejsce stałego pobytu,
- osoby pełnoletnie zamieszkujące wspólnie ze skazanym wyraziły zgodę na odbywanie przez skazanego kary w systemie dozoru elektronicznego (sąd może udzielić zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w Systemie Dozoru Elektronicznego pomimo braku zgody, jeżeli wykonanie kary w Systemie Dozoru Elektronicznego w sposób oczywisty nie wiąże się z nadmiernymi trudnościami dla osoby, która tej zgody nie wyraziła i narusza jej prywatność jedynie w nieznacznym stopniu),
- odbywaniu kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie stoją na przeszkodzie warunki techniczne.
WAŻNE!
Na podstawie tzw. tarczy antykryzysowej, od końca marca 2020 r., większa liczba skazanych może ubiegać się o dozór elektroniczny! Podwyższeniu uległa górna granica kary lub sumy kar pozbawienia wolności z jednego roku do jednego roku i 6 miesięcy. Ministerstwo Sprawiedliwości szacuje, że dzięki temu rozwiązaniu liczba więźniów odbywających kary w Systemie Dozoru Elektronicznego podwoi się. Powyższą zmianę należy ocenić pozytywnie jako istotnie ograniczającą zagrożenie rozprzestrzeniania się epidemii koronawirusa SARS-CoV-2 w jednostkach penitencjarnych.
Karę w Systemie Dozoru Elektronicznego może również odbywać skazany, któremu wymierzono dwie lub więcej niepodlegających łączeniu kar pozbawienia wolności, które skazany ma odbyć kolejno, lecz kary te nie mogą przekraczać w sumie jednego roku i sześciu miesięcy.
Skazany, wobec którego wykonywany jest dozór elektroniczny, ma obowiązek:
- nieprzerwanie nosić nadajnik,
- dbać o powierzone mu środki techniczne, w tym zwłaszcza chronić je przed utratą, zniszczeniem, uszkodzeniem lub uczynieniem niezdatnymi do użytku, oraz zapewniać ich stałe zasilanie energią elektryczną,
- udostępniać podmiotowi dozorującemu powierzone środki techniczne, w tym również umożliwiając pracownikom tego podmiotu wejście do pomieszczeń, w których skazany przebywa, lub na nieruchomość stanowiącą jego własność lub będącą w jego zarządzie,
- udzielać prezesowi sądu lub upoważnionemu sędziemu, sądowemu kuratorowi zawodowemu, podmiotowi dozorującemu i podmiotowi prowadzącemu centralę monitorowania wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania kary i wykonywania nałożonych obowiązków oraz stawiać się na wezwania sędziego i kuratora,
- pozostawać we wskazanym przez sąd miejscu w wyznaczonym czasie,
- odbierać połączenia przychodzące do rejestratora stacjonarnego,
- umożliwiać sądowemu kuratorowi zawodowemu wejście do mieszkania lub na nieruchomość, gdzie zainstalowano rejestrator,
- udzielać osobom upoważnionym, na ich żądanie, wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania kary i wykonywania nałożonych obowiązków, również przy użyciu rejestratora stacjonarnego.
W Systemie Dozoru Elektronicznego sąd może kontrolować:
- przebywanie przez skazanego w określonych dniach tygodnia i godzinach w miejscu zamieszkania skazanego (dozór stacjonarny),
- bieżące miejsce pobytu skazanego, niezależnie od tego, gdzie skazany przebywa (dozór mobilny),
- zachowywanie przez skazanego określonej minimalnej odległości od osoby wskazanej przez sąd (dozór zbliżeniowy).
Kiedy wystąpić z wnioskiem o SDE?
Wniosek o dozór elektroniczny możesz złożyć po uprawomocnieniu się wyroku. Odpowiedź na pytanie kiedy złożyć wniosek o dozór elektroniczny zależy od etapu sprawy. Ogólna zasada jest taka, im szybciej, tym lepiej, ponieważ samo złożenie wniosku nie wstrzymuje wykonania kary. Jeśli jeszcze nie otrzymałeś wezwania do odbycia kary, wniosek o dozór elektroniczny możesz złożyć niezwłocznie po uprawomocnieniu się wyroku. Nie musisz oczekiwać na wezwanie.Wniosek o dozór możesz także złożyć po otrzymaniu wezwania do zakładu karnego. Skorzystaj z pomocy adwokata od spraw karnych, który zadba o wstrzymanie wykonania kary do czasu rozpoznania wniosku o dozór elektroniczny.
Podkreślić przy tym należy, że pobyt w zakładzie karnym nie wyklucza możliwości złożenia wniosku. Mówiąc inaczej taki wniosek możesz złożyć również wtedy, gdy już przebywasz w zakładzie karnym.
Jak uzasadnić wniosek o zezwolenie na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego?
Do wniosku należy dołączyć zgodę osób pełnoletnich wspólnie zamieszkujących ze skazanym. Oprócz tego jak każdy inny wniosek kierowany do Sądu należy go odpowiednio uzasadnić, by przekonać Sąd, że skazany zasługuje na dobrodziejstwo wynikające z odbycia kary poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego.Ważnym jest, aby wniosek został poparty – najlepiej dowodami z dokumentów np. wszelkiego rodzaju zaświadczenia, umowy, promesy, dokumentacja medyczna etc. Dlatego, przed wystąpieniem do Sądu warto skontaktować się z osobą, która posiada wiedze i doświadczenie w tym zakresie, która udzieli fachowej pomocy prawnej.
Opłaty sądowe od wniosku o SDE
Wniosek o dozór elektroniczny nie podlega opłacie sądowej. Nie tylko brak jest opłaty od wniosku o dozór elektroniczny, ale również w toku sprawy nie ponosisz żadnych innych dodatkowych kosztów.
Pamiętać należy, że w toku postepowania Sąd penitencjarny określa przedziały czasu w ciągu doby i w poszczególnych dniach tygodnia, w których skazany ma prawo się oddalić z miejsca stałego pobytu lub innego wskazanego miejsca na okres nieprzekraczający 12 godzin dziennie, m.in. w celu świadczenia pracy, sprawowania opieki nad osobą małoletnią, osobą niedołężną lub chorą, kształcenia i samokształcenia, czy wykonywania twórczości własnej.
W sprawach o udzielenie skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w Systemie Dozoru Elektronicznego sąd penitencjarny orzeka na wniosek skazanego lub na wniosek jego obrońcy, prokuratora, sądowego kuratora zawodowego lub dyrektora zakładu karnego. Wniosek taki należy złożyć na piśmie wraz z uzasadnieniem potwierdzającym spełnienie powyższej wskazanych warunków oraz wyrażoną na piśmie zgodą osób wspólnie ze skazanym zamieszkujących.
